„demencja”. I choć jeszcze nie potrafimy jej skutecznie wyleczyć, to możemy się do niej umiejętnie przygotować. Nie mamy pewności, dlaczego chorujemy – wiemy jedynie, co dzieje się w naszym mózgu podczas choroby. Wiemy także, że oprócz nas na chorobę Alzheimera cierpią delfiny, o czym w paź-
Demencja to nie tylko zaburzenia pamięci. Może powodować także problemy z mową, zaburzać uwagę, koncentrację i funkcje poznawcze. Rozróżnia się pierwotną i wtórną formę tej choroby, z czego 90 proc. przypadków do demencja pierwotna. Choć schorzenie to jest powszechne, nadal wokół demencji krąży wiele mitów. Spis treściJak rozpoznać demencję? Jak rozpoznać demencję? Charakterystycznymi objawami, które mogą świadczyć o rozwoju demencji są: dezorientacja, kłopoty z pamięcią, uczucie ciągłego niepokoju, trudności w wykonywaniu codziennych czynności, zaburzenia mowy, spadek zainteresowania kontaktami międzyludzkimi, pasją czy pracą, błędna ocena zagrożeń, wahania nastroju, drażliwość, nieufność i inne. Poradnik Zdrowie: demencja Aby lepiej zrozumieć problem demencji, a tym samym prawidłowo reagować w przypadku rozpoznania jej objawów należy przede wszystkim rozróżnić, co jest prawdą, a co błędnie panującym mitem. Oto 10 nieprawdziwych informacji na temat demencji. 1. Demencja jest nieunikniona wraz z wiekiem To stwierdzenie nie jest prawdziwe. Demencja nie jest normalną częścią procesu starzenia. Wraz z wiekiem rosną natomiast czynniki ryzyka demencji. Według raportu opublikowanego przez Alzheimer's Association, choroba Alzheimera, która jest najczęstszą postacią demencji, dotyka 3 proc. osób w przedziale wiekowym 65-74 w Stanach Zjednoczonych. 2. Demencja i choroba Alzheimera to to samo To nie jest całkiem poprawne twierdzenie. Choroba Alzheimera jest rodzajem demencji, która stanowi 60–80 proc. wszystkich przypadków demencji. Inne rodzaje demencji obejmują otępienie czołowo-skroniowe (FTD), otępienie naczyniowe, otępienie mieszane i otępienie z ciałami Lewy'ego. Demencję definiuje się jako utratę funkcjonowania poznawczego — myślenia, zapamiętywania i rozumowania — oraz zdolności behawioralnych do takiego stopnia, że zakłóca ona codzienne życie. Chociaż formy demencji mają pewne wspólne cechy, każdy typ ma odrębną podstawową patologię. Choroba Alzheimera wiąże się z gromadzeniem się tak zwanych blaszek i splątków w mózgu. Struktury te ingerują w komórki mózgowe, ostatecznie je zabijając. W przeciwieństwie do tego, śmierć komórek mózgowych w otępieniu naczyniowym następuje z powodu braku tlenu, co może wynikać na przykład z udaru mózgu. 3. Członek rodziny ma demencję, więc ja też zachoruję Powszechnym mitem jest to, że demencja jest uwarunkowana genetycznie. Innymi słowy, jeśli ktoś z rodziny ma diagnozę demencji, nie oznacza, że rozwinie się ona w późniejszym etapie u młodszych pokoleń. Chociaż niektóre formy demencji mają składnik genetyczny, większość przypadków nie ma silnego związku genetycznego. Najważniejszym czynnikiem ryzyka demencji jest wiek. Jeśli jednak rodzic lub dziadek zachorował na chorobę Alzheimera w wieku poniżej 65. lat, prawdopodobieństwo genetycznego przeniesienia choroby jest większe. Jednak choroba Alzheimera o wczesnym początku jest stosunkowo rzadka. Ponieważ większość przypadków demencji to choroba Alzheimera, oznacza to, że w większości sytuacji nie jest ona dziedziczna. 4. Demencja dotyczy tylko osób starszych Wiek jest czynnikiem ryzyka demencji, ale choroba ta może w rzadkich przypadkach dotykać młodszych dorosłych. 5. Demencja sygnalizuje koniec sensownego życia Na szczęście tak nie jest. Wiele osób z diagnozą demencji prowadzi aktywne, sensowne życie. Niektórzy obawiają się, że jeśli lekarz zdiagnozuje u nich demencję, nie będą już mogli samodzielnie chodzić na spacer i będą musieli zrezygnować z prowadzenia pojazdów. Gdy demencja się pogarsza, prawdopodobne są zmiany w sposobie, w jaki dana osoba prowadzi swoje życie, ale to nie znaczy, że nie może prowadzić satysfakcjonującego życia. 6. Utrata pamięci zawsze oznacza demencję Chociaż utrata pamięci może być wczesnym objawem demencji, niekoniecznie oznacza początek tego stanu. Pamięć ludzka może być nieprzewidywalna i wszyscy czasami zapominamy. Jeśli jednak utrata pamięci przeszkadza w codziennym życiu, najlepiej porozmawiać z lekarzem. 7. Demencji zawsze można zapobiec To niestety nieprawda. Co ważne, niektóre czynniki mogą albo zmniejszyć ryzyko rozwoju pewnych rodzajów demencji, albo opóźnić ich początek. 12 czynników, które zwiększają ryzyko demencji: nadciśnienie tętnicze, upośledzenie słuchu, palenie tytoniu, otyłość, depresja, brak aktywności fizycznej, cukrzyca, niski poziom kontaktów społecznych, spożywanie alkoholu, urazy mózgu zanieczyszczenie powietrza. Niektóre z tych czynników mogą być trudne do zmodyfikowania, ale praca nad zmianą któregokolwiek z nich może pomóc zmniejszyć ryzyko rozwoju demencji. 8. Witaminy i suplementy mogą zapobiegać demencji To mit. Na ten moment nie ma żadnych dowodów na to, że jakiekolwiek suplementy witaminowe lub mineralne mogą zmniejszać ryzyko demencji. 9. Wszystkie osoby z demencją stają się agresywne W niektórych przypadkach osobom z demencją może być coraz trudniej zrozumieć otaczający ich świat. To może być frustrujące, a niektóre osoby mogą reagować na emocje w gniewny sposób. Jednak nie dotyczy to wszystkich. 10. Demencja nigdy nie jest śmiertelna Niestety demencja może być śmiertelna. Dla osób po 70. demencja może być częstszą przyczyną zgonów, niż tradycyjnie sądzili eksperci. Demencja niepokoi ludzi, zwłaszcza gdy się starzeją, i jest to uzasadnione na wiele sposobów. Jednak ważne jest, aby przeciwdziałać dezinformacji, która może zwiększać obawy i piętnowanie. Na razie naukowcy pracują nad opracowaniem lepszych sposobów leczenia i zapobiegania tej chorobie. Miejmy nadzieję, że w przyszłości nauka zmniejszy ilość przypadków demencji oraz strachu związanego z tą chorobą. Przeczytaj także: 13 mitów na temat padaczki Redaktorka od lat związana z branżą medyczną. Specjalizuje się w tematyce zdrowia i aktywnego stylu życia. Prywatne zamiłowanie do psychologii inspiruje ją do podejmowania trudnych tematów w tej dziedzinie. Autorka cyklu wywiadów z zakresu psychoonkologii, którego celem jest budowanie świadomości oraz przełamywanie stereotypów na temat choroby nowotworowej. Wierzy, że odpowiednie nastawienie psychiczne jest w stanie zdziałać cuda, dlatego propaguje profesjonalną wiedzę, w oparciu o konsultacje ze specjalistami.
Demencja starcza to zaburzenie, które dotyka bardzo długowieczne psy z określoną częstotliwością i normalnością i jest chorobą, którą możemy zaobserwować również u ludzi z wiekiem. Demencja starcza jest Zaburzenia funkcji poznawczych , co można przetłumaczyć następująco: pies zaczyna tracić zdolność rozumowania .
Dla wielu opiekunów – zwłaszcza członków rodziny – rozmawianie z osobą z demencją jest niezwykle trudnym zadaniem. Jednak komunikacja to konieczny element zrozumienia chorego, który umożliwia interpretację jego potrzeb i zapobieganie skrajnym reakcjom. Dlatego istotne jest, by wiedzieć jak rozmawiać z podopiecznym na co dzień, a także w jaki sposób poradzić sobie podczas rozmów o śmierci. W tym tekście postaramy się wskazać przydatne zasady ułatwiające komunikację z chorym. Demencja – co to za choroba? Podczas komunikacji z chorym ważne jest także zrozumienie, czym jest demencja i jak wpływa na mózg. Demencja nie jest jednostką chorobową a zbiorem objawów, które świadczą o postępującym obniżeniu sprawności umysłowej. Spowodowana jest ona chorobą mózgu – Alzheimerem, udarem, ciałami Levy’ego, Parkinsonem bądź innymi schorzeniami. W zależności od choroby wyróżnić można różne rodzaje demencji, które dają także odmienne objawy. Jednak wiele z nich jest wspólnych dla otępienia. To przede wszystkim problemy z pamięcią i przyswajaniem nowych informacji, trudność w wysławianiu się, zaburzenia orientacji czasowo-przestrzennej czy postrzegania rzeczywistości. Więcej o objawach i rodzajach demencji pisaliśmy w artykule Demencja starcza – objawy i rodzaje. Zmiany w mózgu powodują jednak także wyraźne problemy w komunikacji. Osoby z demencją inaczej widzą świat, z czasem tworzą własną wizję rzeczywistości, która nie jest zgodna z prawdą. Stąd częste konfabulacje, nerwowość, także agresja. Aby jednak umieć porozumiewać się z chorym, opiekun musi zdawać sobie sprawę z tego, że w tym zachowaniu nie ma złej woli ani perfidii. Dlatego nierzadko mówi się, że choroba przejmuje władzę nad człowiekiem. Jak rozmawiać z chorym na demencję? Rozpoczynając rozmowę warto pamiętać o utrzymaniu kontaktu wzrokowego i dotykowego z chorym – stając bezpośrednio przed nim, na jego poziomie. Ważne są także warunki, w których przebiega komunikacja. Im mniej bodźców, takich jak muzyka, telewizja czy inne osoby w pomieszczeniu, tym lepiej. Podopieczny jest dzięki temu w stanie skupić się na komunikacie, a nie na innych elementach. Istotne jest przede wszystkim, by nie traktować osoby chorej jak dziecka – zarówno na początkowych etapach choroby, jak i później, gdy kontakt wydaje się już całkowicie niemożliwy. Należy bowiem pamiętać, że nadal mamy do czynienia z osobą dorosłą, która może odczuwać zawstydzenie, frustracje bądź złość, gdy ktoś traktuje ją z wyższością. Dlatego na przykład zamiast używać sformułowań takich jak „pampersy dla dorosłych” mówmy „pieluchomajtki”. Komunikacja z chorym powinna być ograniczona do prostych słów i krótkich zdań. Jeśli opiekun chce, by podopieczny usiadł i zjadł, warto rozdzielić te dwa komunikaty, najpierw mówiąc „usiądź” natomiast dopiero po tym „zjedz proszę”. W ten sposób osoba z demencją otrzymuje proste polecenia, które łatwiej jej wykonać. To samo dotyczy pytań – najlepiej ograniczyć się do jednej, konkretnej odpowiedzi: tak bądź nie. Dlatego wskazane jest zadawanie pytań zamkniętych („Czy zjesz zupę?” zamiast „Co chcesz zjeść?”). Zadaniem opiekuna jest także zachowanie spokoju, przede wszystkim w skrajnych sytuacjach. Osoby z demencją nierzadko mogą bowiem zachowywać się agresywnie, krzyczeć i przeklinać podczas rozmowy, w takcie której czują się niekomfortowo. Chociaż może się to wydawać trudne, łagodny tembr głosu może być ważniejszy, niż wypowiadane słowa. Więcej na ten temat pisaliśmy w artykule Dlaczego osoby z demencją krzyczą? Jak radzić sobie z agresją? Rozmowa z chorym powinna być sposobem na utrzymanie więzi, zapewnienie mu poczucia bezpieczeństwa i zaufania do opiekuna. Dlatego jeśli podopieczny zaczyna opowiadać historie ze swojej młodości bądź nawiązywać kontakt w inny sposób, warto podtrzymać tę rozmowę, nie przerywać choremu i nie dokańczać za niego zdań. Nawet jeśli pewne informacje nie są zgodne z prawdą, wskazywanie tego nie ma sensu – osoba z demencją nie jest już w stanie przyswajać nowych informacji, nie zapamięta tego, a może poczuć się z tym faktem źle. Nierzadko chory nie jest w stanie komunikować własnych potrzeb. Dlatego opiekun powinien wychodzić z inicjatywą – zarówno w kwestiach związanych z emocjami, jak i fizycznością. Niektóre problemy muszą być zatem rozwiązywane przez opiekuna bez rozmowy, bez pytań. Odpowiednim przykładem może być dyskomfort związany mokrym wyrobem chłonnym, z którego chory korzysta. Podopieczny może nie dać po sobie poznać, że noszone przez niego pieluchomajtki powinny zostać zmienione. Dlatego osoba bliska powinna w sposób dyskretny sprawdzić stan wyrobu chłonnego – nie wywołując przy tym wstydu chorego. Intuicja oraz zdolność obserwowania są niezwykle ważnym elementem komunikacji z osobą z demencją. Demencja a śmierć Rozmowy o śmierci nie są łatwe, zwłaszcza dla opiekunów rodzinnych, którzy przez cały czas choroby starają się pogodzić z utratą bliskiej osoby – rodzica czy małżonka. Jednak osoby chore, na etapie, w którym zdają sobie sprawę ze swojego stanu, mogą w pewnym momencie odczuwać dużą potrzebę uporządkowania wszystkich swoich spraw. Jeśli zatem bliska osoba z demencją pragnie zacząć rozmawiać o odchodzeniu, należy uszanować jej zdanie, nie próbować odwodzić jej od tego, ani nie twierdzić, że na tego typu dyskusje przyjdzie jeszcze czas. Rozmowa jest jednym z elementów godzenia się ze swoim losem, co w przypadku demencji jest tak samo istotne jak przy innych śmiertelnych chorobach. Dlatego warto pamiętać o tym, że w takich sytuacjach tematy tabu nie istnieją. Zadaniem opiekuna jest zarówno wysłuchanie podopiecznego, jak i pomoc w poradzeniu sobie z kwestiami czysto emocjonalnymi, ale także formalnymi. Chory może przecież chcieć uporządkować kwestie prawne i finansowe. Świadomość, że wszystko jest gotowe na jego odejście może powodować poczucie bezpieczeństwa i komfortu, być pocieszające. Dlatego podejście do tego typu rozmów ze spokojem i gotowością do pomocy jest najlepszym działaniem. Rozmowa z osobą z demencją może wydawać się zadaniem trudnym, a na późniejszym etapie wręcz niemożliwym. Jednak odpowiednie podejście do podopiecznego, chęć wysłuchania go oraz cierpliwość są w stanie pomóc w codziennym komunikowaniu się z chorym.
Demencja starcza – leczenie farmakologiczne Farmakologiczne leczenie demencji starczej polega na podawaniu pacjentowi leków zwiększających poziom acetylocholiny, lekarz może zadecydować także o terapii za pomocą leków antydepresyjnych oraz uspokajających, a nawet, jeśli chory przejawia agresję wobec bliskich lub personelu
Demencja starcza to wyzwanie, z którym niejednokrotnie mierzą się opiekunki w Niemczech. Jeśli opiekunka spróbuje wejść się w świat uczuć osób chorych na demencję, łatwiej przyjdzie jej komunikacja z nimi. Demencja starcza – zrozumieć chorego Dla osób dementywnych świat staje się dziwny i niezrozumiały, ponieważ tracą oni specyficzne dla człowieka umiejętności poznawcze i orientację. Nie potrafią umieścić przedmiotów, sytuacji i osób w szerszym kontekście. Z powodu zaburzenia funkcji przypominania mają ograniczony dostęp do swojej wcześniejszej wiedzy (pamięć semantyczna) i doświadczenia (pamięć epizodyczna – wymazywana wstecz), dzięki którym potrafili się odnaleźć w każdej sytuacji. Brakuje im wiedzy i pewności źródeł, które służą opanowaniu obecnej sytuacji. Często zanika granica między snem, rzeczywistością i przeszłością. Chorzy mają halucynacje, które odczuwają jako realne sytuacje. W kontakcie z osobą dementywną często nie daje się wytłumaczyć im ich irracjonalności. W idealnym przypadku jednak opiekunka w Niemczech powinna podchwycić nastrój, jaki kryje się za halucynacjami. Jeśli chory jest jeszcze w stanie rozpoznać, że jego zachowanie jest w danej sytuacji nieadekwatne, może się to u niego skończyć niepokojem i poczuciem rezygnacji. Osoby, które chorują na demencję, często czują się nierozumiane, jakby ktoś nimi dowodził lub sprawował nad nimi kuratelę. Nie potrafią pojąć motywów decyzji swoich opiekunów. Zaskakujący jest jednak fakt, że wielu chorych potrafi wyrazić swoje życzenia. Niektórzy potrafią jeszcze wyczuć, czy ktoś w ich towarzystwie się nudzi lub czuje się dotknięty ich zachowaniem. W zaawansowanym stadium tracą jednak umiejętność kontaktu emocjonalnego. Stanowi to duże obciążenie dla członków rodziny i powoduje, że praca w Niemczech, opieka nad nimi, jest także psychicznie trudna. Chorzy reagują często podenerwowaniem, gdy obarcza się ich odpowiedzialnością za rzeczy, o których w międzyczasie zapomnieli, a tym samym czują się podwójnie obciążeni, raz przez to, że zarzuca im się popełnienie błędu, a także przez to, że zostają skonfrontowani ze swoimi słabościami. Uczucia osób chorych na demencję Mimo wszystko opiekunka musi pamiętać, że chorzy na demencję mają jeszcze uczucia. Szczególnym problemem są depresje, manifestujące się przed nadejściem demencji, często wtedy, gdy chorzy zauważają swój spadek formy duchowej. Objawy depresji mogą być podobne do tych zwiastujących demencję, stąd zdarza się, że przy zbyt małej wiedzy choroby te są ze sobą mylone. Im bardziej zaawansowana demencja, tym bardziej płaski staje się świat uczuć. Ustępują one afektywnej obojętności z brakiem umiejętności odczuwania smutku, radości lub wyrażania uczuć, przy równoległej utracie zainteresowania światem zewnętrznym. Osoby chore na demencję potrzebują dużo czasu na reakcję i działanie. W zaawansowanym stadium wystarczające odżywianie nie jest możliwe drogą naturalną, ponieważ chorzy w skutek zaburzenia bodźców nie są w stanie połykać pokarmu. Opieka nad osobami starszymi w Niemczech wymaga wtedy niezwykłej cierpliwości i pochłania wiele czasu. Postępowanie z osobami dementywnymi Ze względu na pojawiające się objawy demencji starczej praca dla opiekunek w Niemczech powinna być dopasowana do ich zmienionego sposobu przeżywania. Najważniejsza jest cierpliwość. Przez okazywanie zniecierpliwienia chory ma wrażenie, że coś zrobił źle, co jest z kolei przyczyną niezadowolenia, smutku, złego samopoczucia. Równie ważne jest, aby uświadomić sobie, że chorzy ze względu na zaburzenia pamięci są w stanie uczyć się tylko warunkowo. Większość z tego, co się do nich mówi, zapominają już po paru minutach. Dlatego nie można z nimi nic pewnego ustalać. Jednak można ich „musztrować”: gdy posadzimy chorego przy stole i mu wytłumaczymy, że to jest jego miejsce, to całkiem możliwe, że w przyszłości sam wybierze sobie to miejsce do siedzenia. Na pytanie: „Gdzie jest twoje miejsce?” chory będzie odpowiadał wymijająco, dlatego lepiej zrezygnować z zadawania pytań. Komunikacja a demencja Komunikacja powinna przebiegać w prostym języku. Z jednej strony jest to uwarunkowane osłabieniem słuchu w starszym wieku, z drugiej przez upośledzenie zdolności do abstrakcyjnego myślenia dłuższe zdania okazują się nie zawsze zrozumiałe. Każde zdanie powinno zawierać jedną informację. Także nie mówimy: „Wstań i załóż płaszcz“, tylko „Wstań proszę“, a dopiero później podajemy następną informację. Język powinien być prosty, a zdania krótkie i wyraziste. Często powiedzenia i przysłowia są lepiej rozumiane niż abstrakcyjne zwroty. Warto zapamiętać sobie zwroty i pojęcia, które chory rozumie i korzystać z nich w dalszej komunikacji. Należy również unikać kłótni z chorym na demencję, nawet jeśli nie ma racji, ponieważ wzmocni to jedynie uczucie zmieszania i niezadowolenia, które pozostaną po kłótni (nawet jeśli nie jest on już w stanie przypomnieć sobie samego zajścia). Dla chorego na demencję kłótnia jest tym bardziej niebezpieczna, gdyż nie jest on w stanie odnieść się do swojego doświadczenia, że kłótnie mijają – chorzy żyją prawie wyłącznie w teraźniejszości. Przyszłość nie ma dla nich żadnego znaczenia. Gdy mowa jest ledwo możliwa, ważne jest, aby pobudzać inne zmysły. Do podopiecznego można dotrzeć przez smak, zapach, obraz, dźwięk, ruch i dotyk, np. podopieczny może się ożywić na dźwięk znanych pieśni ludowych. Niemniej trzeba pamiętać, że niektóre zmysły mogą ulec zmianie. I tak zmysł smaku wyostrza się przede wszystkim na słodkie potrawy. Należy jednak uważać, aby nie angażować zbyt wielu zmysłów przez wiele bodźców na raz. Nałożenie się kilku wrażeń zmysłowych może stwarzać poczucie zagrożenia, ponieważ chory nie umie rozdzielić różnych wrażeń od siebie i przyporządkować znanym sobie kategoriom. Nadmiar bodźców prowadzi raczej do zmieszania niż stymulacji. Należy szukać równowagi pomiędzy nadwyżką, a absolutnym niedoborem bodźców. Biografia Jedną z metod pracy z podopiecznym – polecanym dla każdej opiekunki w Niemczech – jest tworzenie biografii, dzięki której można się dowiedzieć, jakie znaczenie mają dla chorego pewne zachowania. Np. co to znaczy, gdy podopieczny nie chce iść wieczorem spać? Czy daje sygnał „Brakuje mi herbaty przed snem” czy może ma na myśli: „Tęsknię za moją żoną”? Im dokładniej poznamy przyzwyczajenia i cechy chorego, tym łatwiej będzie nam go zrozumieć. Również przy tej metodzie zaleca się prowadzenie gruntownej dokumentacji i ścisłą współpracę ze wszystkimi osobami zaangażowanymi w opiekę. Praca w Niemczech. Opieka nad osobami starszymi z demencją a postępowanie z samym sobą Podczas pracy z osobą, u której występują objawy demencji starczej, ważne jest także myślenie o samym sobie, co niestety często jest niedocenianym problemem. W dużej mierze dotyczy on najbliższej rodziny seniora, ale z łatwością może dotknąć opiekunki pracujące w Niemczech. Szczególnie, jeśli jest ona jedyną osobą na co dzień stykająca się z chorym. Bliscy podopiecznego często zaniedbują kontakty społeczne i żyją niemalże wyłącznie dla chorego, z którym ledwo mogą się porozumieć. Dopada ich poczucie winy z powodu narastającej agresji wobec podopiecznego. Boją się, że w nieodległej przyszłości zachorują na podobną chorobę. Gdy chory zachowuje się nielogicznie, w naszych oczach wygląda to na złośliwość, brak dobrej woli. Wszystko to kończy się w wielu przypadkach depresją lub zaburzeniami psychosomatycznymi jak np. chroniczne bóle. Problemy u opiekunów czy rodziny często pojawiają się po śmierci podopiecznego. Demencja starcza, kilka faktów o chorobie Demencja oznacza znaczne obniżenie sprawności umysłowej, emocjonalnej i społecznej, które prowadzi do umniejszenia funkcji społecznych i niemal zawsze towarzyszy chorobie mózgu. Choroba dotyka przede wszystkim pamięci krótkotrwałej, w szczególności umiejętności myślenia, języka i motoryki, a w niektórych przypadkach powoduje również zmiany w strukturze osobowości. Kluczowe w zrozumieniu demencji jest różnicowanie między utratą nabytych już umiejętności, a wrodzonym brakiem uzdolnień. Obecnie znanych jest nam wiele, ale nie wszystkie, przyczyny demencji, a niektóre jej formy dają się leczyć w pewnym zakresie, co oznacza, że można opóźnić wystąpienie pewnych symptomów we wczesnym stadium demencji. Najczęściej występującą formą demencji, jednak nie jedyną, jest choroba Alzheimera. Demencja starcza można mieć różne przyczyny, a znaczące dla terapii jest stwierdzenie cech różnicujących. Głównym czynnikiem ryzyka jest zaawansowany wiek. Dłuższy okres życia kobiet jest zapewne najlepszym wytłumaczeniem, dlaczego to właśnie kobiety stanowią większy odsetek chorych na demencję. Depresje postrzega się jako czynnik ryzyka sprzyjający rozwojowi demencji, albowiem często pojawiają się w jej wczesnych stadiach demencji. Objawy demencji starczej Demencja (ICD-10 kod F00-F03) jest często skutkiem chronicznej i postępującej choroby mózgu z zaburzeniem wielu wyższych funkcji mózgowych, w tym pamięci, myślenia, orientacji, kondycji duchowej, liczenia, zdolności uczenia się, języka, mówienia i umiejętności dokonywania oceny i wyboru. Aby zdiagnozować demencję, zgodnie z układem ICD, symptomy choroby muszą występować przez minimum 6 miesięcy. Zmysły (organy, jak i działanie) funkcjonują u danej osoby jak zazwyczaj. Spadkowi umiejętności kognitywnych z reguły towarzyszą zmiany w kontroli stanów emocjonalnych, zachowań społecznych albo motywacji. Symptomy te występują również w przypadku choroby Alzheimera, chorób naczyniowych mózgu i innych, które w pierwszym lub drugim stopniu dotyczą mózgu i neuronów. Halucynacje i problemy z poruszaniem się Do objawów demencji należą także objawy motoryczne i symptomy psychotyczne, które mogą wystąpić we wszystkich rodzajach demencji. Przykładowo u chorych pojawiają się halucynacje optyczne. Zazwyczaj widzą oni najpierw w półmroku nieobecne osoby, z którymi nawet prowadzą rozmowy. We wczesnym stadium pacjenci są jeszcze w stanie zdystansować się od swoich pseudo-halucynacji, co oznacza, że wiedzą, iż osoby, z którymi rozmawiają są nieobecne. Później widzą zwierzęta lub postaci fantastyczne, wzory na ścianach, kłęby kurzu. W zaawansowanym stadium przeżywają groteskowe, często groźne rzeczy, np. uprowadzenia. Te sceniczne halucynacje są z reguły nacechowane strachem. Pacjentom zdarza się zachowywać agresywnie wobec działających w dobrej wierze bliskich, gdy wciągną ich w swój system obłędu. Granica z delirium jest w tym przypadku płynna. Zaburzenia motoryki należą do obrazu choroby w przypadku zaawansowanej demencji. Pacjentom z biegiem czasu sztywnieją coraz to większe obszary ciała. Ich chód się zmienia, stawiają małe kroki, szurają stopami, szeroko stawiają nogi. Są zagrożeni upadkiem, gdyż dochodzi do zaburzenia poczucia utrzymania równowagi. Osoby chore na demencję tracą inicjatywę, zaniedbują swoje hobby, higienę osobistą i porządki w mieszkaniu, wreszcie nie są w stanie odżywiać się w wystarczający sposób, nie mają chęci do jedzenia, zaprzestają odczuwać głód i w końcu zapominają o gryzieniu pokarmu i jego połykaniu. Chudną i stają się podatni na choroby wewnętrzne, jak np. zapalenie płuc. Zmienia się również ich dzienno-nocny rytm życia. Demencja starcza – etapy choroby Kryteria diagnostyczne dla demencji obejmują kombinacje deficytów umiejętności kognitywnych, emocjonalnych i społecznych, które prowadzą do osłabienia funkcji społecznych i zawodowych. Symptomem przewodnim jest zaburzenie pamięci. W początkowej fazie choroby pojawiają się zaburzenia pamięci krótkotrwałej i umiejętności postrzegania. W dalszym przebiegu zanikają również trwałe treści pamięci długotrwałej, a dotknięci chorobą z biegiem czasu tracą nabyte przez całe życie umiejętności i zdolności. Upośledzenie umiejętności kognitywnych nie występuje nagle, np. w postaci zamglenia świadomości lub delirum. Aby nastąpiło pogorszenie pamięci musi nastąpić jedno z następujących zaburzeń: afazja: zaburzenia mowy; apraksja: upośledzenie umiejętności wykonywania precyzyjnych, celowych ruchów; agnozja: upośledzenie umiejętności identyfikowania przedmiotów lub ich ponownego rozpoznawania; zaburzenia funkcji wykonawczych: planowania, organizacji, zachowywania kolejności.
Demencja czołowo-skroniowa – na skróty: Objawy demencji czołowo-skroniowej często pojawiają się u osób w wieku 50-60 lat, ale mogą też wystąpić wcześniej, np. u czterdziestolatków. Choroba postępuje powoli, ale przeważnie gwałtownie. Przeżywalność waha się od 2 do 10 lat. Ryzyko zachorowania jest znacznie wyższe, gdy u
Od momentu diagnozy demencji do przejścia w opiekę nad osobą leżącą minąć może kilka lat. Rodzina doświadcza trudności i dźwiga bagaż wysiłku od samego początku. Wielu z nas zastanawia się "jak to się skończy?". Czasami upatrujemy końca, bo chcemy wiedzieć jak postępować, jak przygotować się. A czasami mamy już dosyć. Nie mniej podejmujemy wyzwanie ciągłej i kompleksowej opieki domowej. Trud jest ogromny ale stawiamy ponad wszystko dobro naszego bliskiego. Jak wygląda ostatni etap życia? Co można powiedzieć o opiekunach tej fazy? Nota: Niniejszy artykuł ma za zadanie podniesienie świadomości społecznej w temacie zdrowia poprzez edukację społeczną / zdrowotną i nie jest poradą medyczną czy rekomendacją w myśl rozumienia przepisów prawa. Stan zdrowia i możliwe działania terapeutyczne / profilaktyczne należy konsultować z pracownikiem ochrony zdrowia w danym zakresie jego kompetencji. SPIS TREŚCI: PROFIL DOŚWIADCZONEGO OPIEKUNA – CIĄGŁE POCZUCIE STRATY CHOROBY OTĘPIENNE – Z CODZIENNOŚCIĄ KU KRESOWI KIEDY ZACZYNA SIĘ OSTATNI ETAP ŻYCIA... ŹRÓDŁA WSPARCIA PROFIL DOŚWIADCZONEGO OPIEKUNA – CIĄGŁE POCZUCIE STRATY Początkowo łagodnie, ale w miarę upływu czasu coraz bardziej kontrastowo, zmienia się w demencji relacja między społecznymi i medycznymi aspektami opieki. W związku z tym wzrasta obciążenie stresem u opiekuna. Wydaje się, że początkowo aspekt społeczny choroby jest łagodny. Chory jest aktywny, wchodzi w interakcje, logiczne i w miarę spójne. Podobnie może mieć się sprawa z wymiarem medycznym. Chory jest w stanie sobą zarządzać i poddaje się aktywnemu leczeniu, nawet rehabilitacji. To co znane i co następuje powoli jest łatwiejsze do przyjęcia. Jednak zmiany związane z wiekiem mogą sprawić, że sytuacja stanie się momentalnie dużo trudniejsza, mimo iż demencja jest w początkowej fazie. Do zdarzeń stawiających rodziny w pogotowiu z dnia na dzień są np. upadki lub ostry ból. Nagle mobilność seniora spada do niskich wartości i zaraz pojawiają się powikłania wtórne. Mimo iż skutki zdarzenia z czasem uda się usunąć, to jednak na trwałe pogłębia się niepełnosprawność. Na skutek hospitalizacji obniża się sprawność funkcjonalna. Postępująca choroba otępienna będzie więc miała podatny grunt na którym działać będą musieli opiekunowie. Poczucie powolnego tracenia osoby bliskiej to de facto zaczynająca się żałoba. Wiele osób nie przeżyje jej dobrze, modelowo. Wiele nigdy z niej nie wyjdzie. Niemała część osób spokrewnionych, małżonków utraci bezpowrotnie własne zdrowie. Pomoc z zewnątrz i złoty środek często przyjdą za późno. Wszystko to z przekonania, że samemu zaopiekują się najlepiej a przebieg choroby uda się optymalnie opanować. Opiekunowie obciążeni są nowymi obowiązkami. Mogą nie uzyskać od chorego wystarczającego zrozumienia dla ich położenia i sami, bez udziału chorego muszą sobie dawać radę ze stratą, czyli progresją choroby, utratą kontaktu z kimś kogo znają. Emocjonalna bariera psychologiczna wynikająca z niedostępności chorego wydaje się pogłębiać bez końca. Opiekun potrafi całkowi
Leczenie nadmiernej senności w ciągu dnia zależy od przyczyny. Jeżeli powodem jej występowania są zażywane leki należy skontaktować się z lekarzem. Najczęściej jednak przyczyną nadmiernej senności jest bezsenność, dlatego warto zadbać o odpowiednią „higienę snu:”. Sypialnia powinna przewietrzona, a temperatura powietrza
Demencja – co to za choroba i jak się rozwija?Demencja to choroba neurodegeneracyjna, której zmiany wywołane w strukturze mózgu są nieodwracalne. Z tego artykułu dowiesz się najważniejszych informacji o demencji – jakie są jej przyczyny i objawy, a także jak przebiega leczenie. Demencja to choroba neurodegeneracyjna, której zmiany wywołane w strukturze mózgu są nieodwracalne. Z tego artykułu dowiesz się najważniejszych informacji o demencji – jakie są jej przyczyny i objawy, a także jak przebiega się, że na demencję choruje w Polsce blisko 400 tysięcy osób. Wraz z wiekiem ryzyko występowania demencji starczej zwiększa się. Choroba powoduje nieodwracalne zmiany w mózgu, które wpływają na zaburzenie funkcji poznawczych i umysłowych, a także na zachowanie chorego. Pojawiają się problemy z pamięcią, orientacją, logicznym myśleniem i rozumieniem. Z tego powodu choroba często jest także mylona z chorobą Alzheimera. Demencja i alzheimer jednak różnią się od siebie na wielu płaszczyznach, jak chociażby przebieg starcza to w zasadzie grupa schorzeń, które bazują na zwyrodnieniowych lub degeneracyjnych zmianach w obrębie mózgu. Demencja obejmować będzie w takim wypadku zarówno alzheimera, chorobę Picka, Parkinsona czy demencję naczyniową. Jednak każda z odmian przypadłości będzie charakteryzowała się innymi objawami i przebiegiem, gdyż zaburzenia w strukturze mózgu będą inne. W dodatku, w przypadku alzheimera czy parkinsona demencja występuje dopiero na pewnym etapie rozwoju choroby jako efekt towarzyszący, a nie źródło starcza – przyczynyObjawy demencji mogą być różne, gdyż zależą od rodzaju zmian neurodegeneracyjnych, mających miejsce w tkankach mózgu. Niektóre odmiany demencji rozwijają się częściej ze względu na czynniki genetyczne. Ryzyko wystąpienia demencji zwiększa się wraz z wiekiem, a także pierwotnymi zmianami chorobowymi. Do czynników mogących wpływać na rozwój choroby należą:wodogłowie;guzy mózgu;choroba Creutzfeldta-Jacoba;krwiaki pourazowe;padaczka;niedobory pokarmowe witamin (kwasu foliowego czy witamin z grupy B);choroby tarczycy;choroby wątroby;alkoholizm;przyjmowanie niektórych starcza – objawyNajbardziej powszechny objaw demencji stanowią zaniki pamięci. Najczęściej w początkowej fazie rozwoju choroby są to zaburzenia pamięci krótkotrwałej. Możesz mieć wrażenie, że ciągle o czymś zapominasz lub wiele spraw wypada ci z głowy. Towarzyszące uczucie niepokoju lub przytłoczenia spowodowane jest demencją starczą. Urojenia jednak najczęściej należą do objawów demencji starczej należą także problemy z orientacją w czasie i przestrzeni, trudności w liczeniu. Z czasem rozwijają się zaniki umiejętności rozpoznawania rzeczy i osób oraz oceny sytuacji czy podejmowania decyzji. Stosunkowo szybko rozwija się także problem z przyswajaniem nowych informacji, przez co chory traci zdolność uczenia funkcji umysłowych prowadzi do występowania trudności w mówieniu i logicznym myśleniu. Objawy demencji mają także odzwierciedlenie w psychiczno-emocjonalnej strefie. U chorego rozwija się poczucie lęku, apatia oraz wahania nastrojów. Może także pojawić się wzmożona drażliwość, a nawet agresja. Demencja starcza – etapy chorobyChoroba u każdego może rozwijać się w innym tempie oraz w nieco odmienny sposób. Czasami rozwój trwa kilka lat, a niekiedy kilkanaście. W innych przypadkach choroba postępuje zaskakująco szybko. Im wcześniej zostaną zauważone objawy demencji, tym szybciej będzie można wprowadzić terapię opóźniającą rozwój poszczególnych etapów. 1. etap demencjiW pierwszym etapie choroby pojawiają się niewielkie kłopoty z pamięcią na poziomie codziennych czynności. Zapominasz, gdzie coś zostawiłeś lub o bieżącym terminie spraw lub spotkań. Na początku objawy są łagodne i nie wskazują na stan etap demencjiKolejnym etapem choroby demencji starczej jest nasilenie się zaburzeń pamięci oraz rozwój zmian na tle emocjonalnym. Pojawiają się drażliwość, apatia, nieuzasadnione poczucie lęku. Z czasem rozwijają się też trudności w poruszaniu się i mówieniu czy liczeniu. Zaczynasz odczuwać większe zmęczenie organizmu i zniechęcenie. 3. etap demencjiOstatni etap choroby. Demencja starcza prowadzi do całkowitego wycofania się z życia zawodowego i społecznego, gdyż chory nie jest w stanie poprawnie funkcjonować samodzielnie. Trudność sprawiają codzienne czynności. Pogłębia się uczucie przygnębienia i bezsilności, co często skutkuje pojawieniem się agresji. Chory zaczyna mieć z powodu demencji starczej urojenia. Na tym etapie konieczna jest ciągła opieka nad osobą chorą, gdyż stopniowo zaczyna ona być całkowicie oderwana od rzeczywistości i traci kontakt z starcza a śmierć Niestety, demencja wywołuje nieodwracalne zmiany strukturalne w mózgu. Jest chorobą przewlekłą i nieuleczalną. Proces jej postępowania można jedynie spowolnić, a nie choroby polega przede wszystkim na łagodzeniu objawów demencji oraz maksymalnym spowalnianiu postępów kolejnych etapów. Profilaktycznie zalecane są ćwiczenia na pamięć, aktywność fizyczna i dieta dobra dla utrzymania sprawności umysłowej. Poleca się spożywanie ryb bogatych w kwasy omega oraz orzechów. W ramach ćwiczeń możesz rozwiązywać krzyżówki i łamigłówki. Polecane są także gry planszowe i karciane oraz czytanie książek. Demencja starcza osłabia mózg, więc wszelka aktywność umysłowa jest mile widziana. Z kolei w farmakoterapii przeciw demencji starczej stosuje się leki uspokajające, przeciwdepresyjne oraz wspomagające relaks i sen. Mają one za zadanie zabezpieczyć chorego przed wahaniami nastrojów, które mogłyby wywoływać zachowania niepożądane – depresję, agresję czy samookaleczanie. Podstawę jednak stanowią medykamenty, mające za zadanie podnosić poziom acetylocholiny. Jest to substancja przekaźnikowa układu nerwowego, która umożliwia procesy pamięciowe oraz także:O autorzeAdam ZielińskiStudent ostatniego roku medycyny kultywujący rodzinne tradycje i wartości związane z wykonywaniem zawodów medycznych. Chęć i możliwość niesienia pomocy innym to więcej niż profesja, to prawdziwa pasja, podobnie jak dzielenie się zdobytą wiedzą. Prywatnie mąż i tata dwuletniego letniego syna, dla którego chce być wzorem do naśladowania. Zobacz wszystkie artykuły
problemy z pamięcią. trudności w myśleniu. niezdolność rozumienia, liczenia. ograniczona zdolność wysławiania się. zaburzone funkcjonowanie organizmu. Demencja starcza w początkowym stadium może nawet nie dawać objawów, lub dawać takie, które przypisuje się zachowaniom typowym dla wieku podeszłego i starzenia organizmu.
Demencja starcza to problem, który dotyka szerokie grono osób w podeszłym wieku. Czym jest i jakie są jego przyczyny? Demencja starcza (otępienie starcze) to nieprawidłowość, przejawiająca się znacznym obniżeniem sprawności umysłowej, występująca najczęściej u osób powyżej 70. roku życia. Otępienie ma charakter przewlekły i postępujący. Jakie są główne objawy i przyczyny tego zaburzenia? Czy jest możliwe jego skuteczne leczenie?Zobacz także: Przerwany rdzeń kręgowy można już zregenerować! Opracowano przełomową metodęObjawy demencji starczejDemencja starcza stanowi poważny problem zdrowia publicznego. Szacuje się, z w populacji osób, które ukończyły 85. rok życia, z problemem demencji zmaga się ok. 40% z nich. Demencja starcza bywa określana jako zespół objawów, spowodowanych chorobą mózgu. Szczególnie poważne są w tym wypadku zaburzenia wyższych funkcji korowych, takich jak: pamięć myślenie orientacja przestrzenna zdolność uczenia się język. Do pierwszych symptomów, które mogą wskazywać na wystąpienie demencji starczej, należą: znaczne trudności w nabywaniu i zapamiętywaniu nowych informacji (osoby cierpiące na otępienie starcze mają trudności z pamięcią krótkotrwałą, tzn. zapominają o tym, co wydarzyło się w niedalekiej przeszłości); zaburzenia myślenia (trudności w rozumowaniu i rozwiązywaniu sytuacji problemowych); zaburzenia funkcji wzrokowo-przestrzennych ( rozpoznawanie otoczenia); dysfunkcje językowe (trudności z prawidłową wymową słów, w niektórych wypadkach może dojść do afazji). W początkowym stadium demencja starcza może objawiać się także ogólnym osłabieniem, gorszym samopoczuciem, apatią. Chory staje się aktywniejszy w godzinach wieczornych, a nawet w nocy. Poważniejsza postać otępienia wymaga już całodobowej opieki i pielęgnacji. Zaawansowana demencja zwykle kończy się śmiercią. Jakie są główne przyczyny demencji starczej?Istnieje wiele chorób, które mogą prowadzić do wystąpienia demencji starczej. Wyróżnić można zwłaszcza: chorobę Alzheimera (prowadzi do otępienia o typie alzheimerowskim); chorobę Parkinsona; chorobę Picka; chorobę Huntingtona; udar mózgu; nadczynność tarczycy. Demencja starcza jest rozpoznawana na podstawie wywiadu lekarskiego oraz takich badań jak: tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny, pozytonowa tomografia demencjiDemencja starcza ma najczęściej przebieg postępujący, choć bywają sytuacje, gdy otępienie jest odwracalne. Może stać się tak wówczas, gdy objawy są spowodowane takimi czynnikami jak niedotlenienie, niedobory elektrolitów, zaburzenia tarczycy. Istotna jest przy tym wczesna diagnoza i zastosowanie skutecznych środków większości przypadków demencja ma jednak charakter nieuleczalny. Wówczas można jedynie łagodzić i hamować jej objawy. Najczęściej stosowana w tym wypadku jest farmakoterapia. Demencję leczy się tzw. inhibitorami acetylocholinoesterazy, które oddziałują na ośrodkowy układ nerwowy. Zalecana bywa także psychoterapia (zwłaszcza terapie wspomnieniowe, treningi pamięci i orientacji w rzeczywistości). Istotny w leczeniu jest także kontakt osoby chorej z osobami także: Nie rozpoznaje znajomych twarzy, czyli o ślepocie twarzy Pamiętaj, że powyższy artykuł nie zastąpi wizyty na bieżąco. Polub fanpage Zdrowie RadioZet na Facebooku!
RWas5Z. 273mv2vdgk.pages.dev/92273mv2vdgk.pages.dev/140273mv2vdgk.pages.dev/326273mv2vdgk.pages.dev/42273mv2vdgk.pages.dev/314273mv2vdgk.pages.dev/239273mv2vdgk.pages.dev/335273mv2vdgk.pages.dev/388273mv2vdgk.pages.dev/117
demencja starcza a śmierć
